Dana 20. prosinca 2023. godine kustos Zavičajnog muzeja Slatina, Srđan Đuričić, mag. archeol. odazvao se na poziv mještana okolnog naselja za posjet terena Gradina. Izlaskom na teren uočen je veliki arheološki potencijal navedene lokacije, ostatci većeg utvrđenja od kojeg su ostali sačuvani dijelovi opkopa, jame i izduženi kanali koji su nastali kao rezultat vađenja građevinskog materijala nakon prestanka vojne uloge navedene utvrde. Dana  27. prosinca 2023. godine na lokaciju su, po drugi put, izašli djelatnici Zavičajnog muzeja Slatina:  kustos, konzervator - tehničar Goran Boršić i muzejski fotograf Nikolina Tomić te su obavili dokumentiranje lokaliteta Hum - Gradina

Lokalitet Gradina predstavlja jedini za sada poznati lokalitet u gornjem toku rijeke Čađavice. Terenskim pregledom uočeni su arheološke formacije koje potvrđuju postojanje utvrde na naselju Hum. U povijesnim izvorima potvrđeno je postojanje ovog naselja u kasnom srednjem vijeku kao i u novom vijeku, dok je utvrda ucrtana u nekoliko povijesnih karti. Pronađena utvrda djelomično je sačuvana, a predstavlja rijedak dvojne utvrde koja se sastoji od manjeg i većeg platoa koji su okruženi dvostrukim opkopima. Uz ovu, na širem slatinskom prostoru evidentirana je još jedna dvojna utvrda nalazi se na lokalitetu Turski grad kod Medinaca. U sklopu utvrde uočena je velika koncentracija građevinskog materijala koji sugeriraju na postojanje čvrstog objekta unutar utvrde. Dokaz ovoj tvrdnji je recentni iskopi koji su nastali kao rezultat kopanja građevinskog materijala. Postojanje objekata u sklopu utvrđenja jedini je, za sada, takav primjer te predstavlja važnu kariku za spoznavanje unutarnje organizacije ovakvih utvrda.  Pronađeni arheološki nalazi keramike daju okvirnu dataciju ove lokacije u srednji i novi vijek. Iako je utvrda djelomično sačuvana, sačuvani dio, kao i unutarnja organizacija prostora predstavljaju važnu kariku za spoznavanje života srednjovjekovne i novovjekovne populacije koja je živjela u gornjem toku rijeke Čađavice. Ujedno zanimljiva je pojava bunara koji je smješten 100 m sjeverno od utvrde a koji je moguće nastao u vrijeme gradnje utvrde.

• Izvještaj Hum-Gradina (.PDF)